Web3 Proje Yapı Tasarımı Yeni Zorluklarla Karşılaşıyor

Son on yılda, Web3 projeleri, proje kontrolünü korurken düzenleyici belirsizliklerle başa çıkmayı amaçlayan bir dizi karmaşık yapı tasarımı benimsemiştir. Bu tasarımlar, esnek bir operasyon alanı yaratmayı hedefleyen yurt dışı fonları, vakıflar, DAO yönetimi ve çoklu kayıt gibi çözümleri içermektedir.

Ancak bu stratejik yapı tasarımları giderek etkisini yitiriyor. Küresel ana düzenleyici kurumlar, yüzeysel şekillerden derinlemesine gerçek kontrol incelemesine geçiyor. Bu eğilim, projelerin gerçek işletim şekilleri, karar verici organlar ve fon akışlarının düzenleyici odak haline geleceği anlamına geliyor, sadece kayıt şekli değil.

Bu makale, iki yaygın ancak potansiyel riskleri yüksek olan proje yapısına odaklanacaktır: yüzeyde tarafsız olan vakıflar ve biçimsel DAO yönetimi.

Vakfın Yapısındaki Riskler

Birçok proje, doğrudan sorumluluktan kaçınmak için vakıf yapısını kullanmıştır. Bu vakıflar genellikle Cayman, Singapur veya İsviçre gibi yerlerde kaydedilmiştir, görünüşte bağımsız bir şekilde faaliyet gösterirken, aslında hala proje kurucu ekibi tarafından ana yetkiler kontrol edilmektedir.

Regülasyon odak noktası "şeffaflık kontrolü" ilkesine kaydıkça, bu tür yapılar önemli inceleme nesneleri haline geliyor. Regülatörler, vakfın gerçek bir bağımsızlık eksikliği olduğunu tespit ederse, proje kurucuları tokenların gerçek édisyonu veya işletmecisi olarak kabul edilebilir ve bu durum ilgili hukuki risklerle karşılaşabilir.

2023 yılında, Synthetix projesi, fon yapısını aktif olarak ayarlayarak yönetişim yapısını DAO'ya geri döndürdü ve merkezi işlevleri yönetmek için özel bir varlık kurdu. Bu hamle, "vakfın tarafsızlık krizi"ne doğrudan bir yanıt olarak değerlendirildi.

Terra (LUNA) projesinin vakası daha uyarıcı bir anlam taşıyor. Proje ekibi, Luna Foundation Guard'ın (LFG) rezerv varlıklarını bağımsız bir şekilde yönettiğini iddia etmesine rağmen, bu vakfın tamamen proje ekibinin kontrolünde olduğu kanıtlandı. ABD SEC'in iddialarında, LFG'nin etkili bir yasal ayrım sağlama konusunda başarısız olduğu ve proje yöneticisinin hala sorumlu tutulduğu belirtiliyor.

Singapur Finans Otoritesi (MAS), pratik işletme yeteneği eksik olan vakıf yapılarını kabul etmeyeceğini açıkça belirtti. Gerçek bağımsız yönetim mekanizmasına sahip olan vakıflar, etkili bir hukuki ayrıştırma aracı olarak kabul edilebilir. Bu nedenle, vakıflar basit bir sorumluluktan muafiyet aracı değildir; eğer proje sahipleri hâlâ temel kontrol yetkisini elinde tutuyorsa, vakıf yapısı hukuki riski artırabilir.

DAO Yönetiminin Gerçekleşme Zorlukları

Merkeziyetsiz yönetim, Web3 projelerinin hak ve sorumlulukları dağıtmasının temel mekanizması olmalıydı. Ancak gerçekte, birçok DAO yönetimi sadece bir form haline gelmiştir. Yaygın sorunlar arasında: önerilerin proje ekibi tarafından tek taraflı olarak başlatılması, oylamanın iç kontrol altında olması, onay oranlarının anormal derecede yüksek olması gibi durumlar yer almakta ve bu da topluluk katılımının sadece bir formalite haline gelmesine neden olmaktadır.

Bu yüzeyde merkeziyetsiz, aslında merkezi kontrol altındaki yönetim modeli, düzenleyici kurumların dikkatini çeken bir konu haline geliyor. Eğer DAO, gerçek bir yönetişim yeteneği ve şeffaflık sunamadığını kanıtlayamazsa, düzenleyici taraf projeyi gerçek kontrol sahibi olarak görebilir, "topluluk konsensüsü ürünü" olarak değil.

2022'de, ABD Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC), Ooki DAO davasında ilk kez DAO'nun kendisine dava açmıştır. Proje sahipleri işletme yetkilerini DAO yönetim sözleşmesine devretmiş olsalar da, ana önerilerin çoğu orijinal ekip tarafından başlatılmış ve desteklenmiş, ayrıca oy verme mekanizması oldukça merkezi bir yapıya sahip olduğundan, CFTC nihayetinde eski takım üyelerini ve DAO'yu birlikte sanık olarak listelemiştir.

Bu örnek, DAO'nun otomatik olarak sorumluluk ayrımı işlevini üstlenemeyeceğini göstermektedir. Yalnızca yönetişim yapısı gerçekten dağıtılmış karar alma süreçlerini gerçekleştirdiğinde, düzenleyici kurumlar bağımsızlığını tanıyabilir. Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) ve CFTC, yalnızca şekilsel zincir üzerindeki oylama mekanizmalarını değil, DAO'nun gerçek yönetişim yetenekleri ve çıkar dağıtım durumuna odaklanacaklarını belirtmişlerdir.

Sonuç

Web3 projelerinin karşılaştığı uyum zorlukları sadece hangi yapının kurulacağı ile ilgili değil, aynı zamanda yapının gerçek işleyişinin ve yetki sorumluluklarının net bir şekilde sağlanması ile ilgilidir. Vakıflar ve DAO, genellikle "uyum koruma katmanı" olarak görülen bu iki organizasyon biçimi, yanlış işletildiğinde risk maruziyet noktaları haline gelebilir.

Proje tarafları, uyumluluğun karmaşık yapılarla sorumluluktan kaçınmak değil, gerçek bir şeffaflık ve çok taraflı denetim mekanizması kurmak olduğunu anlamalıdır. Ancak, organizasyon yapısının gerçek bağımsızlığını ve operasyonların gerçekliğini sağlamak, giderek daha sıkı hale gelen düzenleyici ortamda dayanıklılığı korumanın yoludur.